Mortellaro ve Topallık: Dijital Dermatit Hakkında Bilmeniz Gerekenler
- 1. Tanım
- 2. Etiyoloji
- 3. Epidemiyoloji
- 4. Patogenez
- 5. Klinik Bulgular
- 6. Ayırıcı Tanı
- 7. Tanı
- 8. Tedavi
- 9. Korunma
- 10. Prognosis
Mortellaro ve Topallık: Dijital Dermatit Hakkında Bilmeniz Gerekenler
1. Tanım
Dijital dermatit, yaygın olarak Mortellaro hastalığı olarak bilinir ve genellikle sığırları etkileyen bulaşıcı bir deri enfeksiyonudur. Bu hastalık, tırnak bölgesinde topallığa neden olur ve süt üretiminde önemli düşüşlere yol açabilir. Temel olarak deri ve tırnak sistemi üzerinde etkili olabilir ve ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.
2. Etiyoloji
Dijital dermatite, başta Treponema türleri olmak üzere çeşitli spiral şekilli bakteriler neden olur. Primer etkenler bakterilerdir, ancak kötü hijyen ve nemli çevre koşulları sekonder faktörler arasında yer alır.
3. Epidemiyoloji
Mortellaro, özellikle süt sığırlarında yaygındır ve genç hayvanlarda daha sık görülür. Kapalı barınaklarda, nemli ve hijyenik olmayan ortamlarda yayılma riski yüksektir. Yaz aylarında artış gösterir ve genel hijyenik önlemlerin yetersizliği hastalığın yayılmasında önemli bir rol oynar.
4. Patogenez
Etken mikroorganizma deri üzerindeki çatlak veya kesiklerden vücuda girer. İltihaplanma ve ağrıya neden olan bu enfeksiyon, lokal dokularda hasara yol açar ve sonuçta topallık meydana gelir. Enfekte dokudaki inflamatuar yanıt, klinik belirtilerin yoğunlaşmasına neden olur.
5. Klinik Bulgular
– Akut Form: Aniden başlayan topallık, tırnak bölgesinde şişme ve sıcaklık artışı.
– Kronik Form: Dermatitin tekrarlayan enfeksiyonları, tırnak deformiteleri ve sürekli topallık.
– Spesifik Belirtiler: Tırnak çevresinde kızarıklık, hassasiyet ve kötü koku.
6. Ayırıcı Tanı
Benzer belirtiler gösteren tırnak apsesi ve interdigital dermatit ile karıştırılabilir. Dijital dermatit, genellikle daha belirgin topallık ve spesifik lezyonlar ile ayırt edilir.
7. Tanı
Klinik muayene ile lezyonun gözle görülmesi esastır. Laboratuvar testleri ve Treponema bakterisinin varlığının tespiti tanıyı doğrulayabilir. Biyopsi ve PCR testleri de kullanılabilir.
8. Tedavi
Ana tedavi yöntemi, etken madde düzeyinde antibiyotik kullanımıdır. Lokal antibiyotik uygulamaları ve NSAID’lerle (non-steroid antiinflamatuar ilaçlar) destek tedavisi önerilir. Ağır vakalarda acil müdahale gerekebilir.
9. Korunma
Koruyucu stratejiler arasında aşılama, hijyen koşullarının iyileştirilmesi, düzenli tırnak bakımı ve uygun çevresel yönetim bulunur. Biyogüvenlik önlemleri ve beslenme düzenlemesi de önemlidir.
10. Prognosis
Erken tanı ve tedavi ile prognoz genellikle iyidir. Ancak gecikmiş vakalarda iyileşme daha uzun sürebilir ve üretim kayıpları ile ekonomik etkiler önemli olabilir.
Sonuç olarak, dijital dermatit, özellikle sığırlar arasında ciddi ekonomik kayıplara neden olabilen yaygın bir hastalıktır. Erken teşhis ve doğru yönetimle bu durumun etkileri minimize edilebilir. Veteriner hekimlerin zamanında müdahale etmesi, sürü yönetiminde kritik öneme sahiptir.