Vergi mevzuatında sıkça karşımıza çıkan “tevkifat” kavramı, özellikle ticari faaliyetlerde bulunanlar için büyük önem taşır. Bu blog yazımızda, tevkifatın ne olduğunu, hangi vergi türlerinde uygulandığını, nasıl hesaplandığını, tevkifatlı fatura düzenlemesini ve bu konuyla ilgili en çok merak edilenleri detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Tevkifat Nedir?
Tevkifat kelimesi, Arapça kökenli olup “kesinti” anlamına gelir. Vergi mevzuatında ise tevkifat, vergi borcunun tamamının değil, bir kısmının vergi sorumlusu tarafından kesilerek vergi dairesine ödenmesi işlemidir. Yani, vergi alacağı devlet ile alacaklı arasında paylaşılır. Devlet, alması gereken verginin bir kısmını doğrudan alacaklıdan değil, ödemeyi yapan taraftan (vergi sorumlusu) tahsil eder.
Tevkifatın Amacı Nedir?
Tevkifat uygulamasının temel amaçları şunlardır:
- Vergi Tahsilatını Kolaylaştırmak: Verginin kaynağında kesilmesi, devletin vergi tahsilatını daha etkin ve düzenli bir şekilde yapmasını sağlar.
- Vergi Kaçakçılığını Önlemek: Özellikle kayıt dışı ekonominin önüne geçilmesinde önemli bir rol oynar.
- Vergi Güvenliğini Artırmak: Vergi gelirlerinin güvence altına alınmasına yardımcı olur.
Tevkifat Hangi Vergi Türlerinde Uygulanır?
Türkiye’de tevkifat genellikle iki ana vergi türünde uygulanır:
- Katma Değer Vergisi (KDV) Tevkifatı: Mal ve hizmet alımlarında KDV’nin tamamı yerine bir kısmının alıcı tarafından sorumlu sıfatıyla vergi dairesine ödenmesidir.
- Gelir Vergisi Tevkifatı (Stopaj): Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde belirtilen ödemelerden (ücret, kira, serbest meslek kazançları vb.) yapılan vergi kesintileridir. Stopaj konusunu daha detaylı bir şekilde başka bir blog yazımızda ele almıştık. (Yukarıdaki stopaj yazısı eklenebilir)
KDV Tevkifatı Nasıl Hesaplanır?
KDV tevkifatı hesaplaması, tevkifat oranına göre değişiklik gösterir. Tevkifat oranları, Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğlerle belirlenir ve sektörlere göre farklılık gösterebilir.
Örnek KDV Tevkifatı Hesaplaması:
- Hizmet Bedeli: 10.000 TL
- KDV Oranı: %20
- Hesaplanan KDV: 10.000 TL x %20 = 2.000 TL
- Tevkifat Oranı: 5/10 (Yarı Tevkifat)
- Tevkifat Tutarı: 2.000 TL x 5/10 = 1.000 TL
Bu durumda, alıcı 1.000 TL KDV’yi sorumlu sıfatıyla vergi dairesine öderken, satıcıya kalan 1.000 TL KDV tutarını fatura bedeli ile birlikte öder.
Tevkifatlı Fatura Nedir?
Tevkifatlı fatura, KDV veya gelir vergisi tevkifatı uygulanan işlemlerde düzenlenen faturadır. Bu faturada, tevkifat tutarı ayrı bir şekilde gösterilir ve faturayı düzenleyen (satıcı) KDV’nin tamamını değil, tevkifat sonrası kalan kısmını tahsil eder.
Tevkifatlı Fatura Nasıl Düzenlenir?
Tevkifatlı fatura düzenlerken dikkat edilmesi gerekenler:
- Faturada “Tevkifatlı Fatura” ibaresi bulunmalıdır.
- KDV tutarı ve tevkifat oranı ayrı ayrı belirtilmelidir.
- Tevkifat tutarı, toplam KDV tutarından düşülerek kalan tutar gösterilmelidir.
- Faturada vergi sorumlusunun (alıcı) bilgileri de yer almalıdır.
Kimler Tevkifat Yapar?
KDV tevkifatı yapmakla yükümlü olanlar genellikle şunlardır:
- KDV mükellefleri
- Belirli kurum ve kuruluşlar (devlet daireleri, belediyeler vb.)
Tevkifat ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular:
- Tevkifatlı faturayı kim düzenler? Malı veya hizmeti satan taraf (satıcı) tevkifatlı faturayı düzenler.
- Tevkifat iadesi alınabilir mi? Bazı durumlarda, örneğin fazla tevkifat yapılması durumunda, tevkifat iadesi almak mümkündür.
- Tam tevkifat nedir? Tam tevkifatta, KDV’nin tamamı alıcı tarafından sorumlu sıfatıyla ödenir.
- Kısmi tevkifat nedir? Kısmi tevkifatta, KDV’nin bir kısmı alıcı, bir kısmı ise satıcı tarafından ödenir.
En Çok Aranan Anahtar Kelimeler:
- Tevkifat
- KDV tevkifatı
- Gelir vergisi tevkifatı
- Tevkifatlı fatura
- Tevkifat hesaplama
- Tevkifat oranları
- Tam tevkifat
- Kısmi tevkifat
- Stopaj
- Vergi sorumlusu
