• 1. Tanım
• 2. Etiyoloji
• 3. Epidemiyoloji
• 4. Patogenez
• 5. Klinik Bulgular
• 6. Ayırıcı Tanı
• 7. Tanı
• 8. Tedavi
• 9. Korunma
• 10. Prognosis

Ayak Çürüklüğü: Belirtileri ve Tedavisi | Foot Rot Rehberi

1. Tanım

Ayak çürüklüğü, ruminantlarda özellikle koyun ve sığırlarda yaygın olarak görülen bakteriyel bir enfeksiyondur. Bu hastalık, ayak derisinin ve altındaki dokuların enfeksiyonu ile karakterizedir ve genellikle topallık, ağrı ve enfekte alanda kötü koku ile kendini gösterir. Ayak çürümesi, hayvanların hareket kabiliyetini kısıtlayarak yem alımını ve dolayısıyla üretkenliği olumsuz etkiler.

2. Etiyoloji

Ayak çürüklüğünün primer nedeni, anaerobik bakteriler olan Dichelobacter nodosus ve Fusobacterium necrophorum‘dur. Bu bakteriler, ıslak ve kirli ortamlarda daha yaygındır. Sekonder etkenler arasında zayıf tırnak yapısı ya da başka travmatik yaralanmalar sayılabilir.

3. Epidemiyoloji

Hastalık, genellikle nemli ve çamurlu koşullarda yetiştirilen koyun ve sığırlarda daha sık görülür. Her yaştan hayvanda ortaya çıkabilir, ancak genellikle altı ay üzeri yetişkin hayvanlarda daha yaygındır. Sürü yoğunluğu, zayıf biyogüvenlik önlemleri ve nemli iklimler bulaşma riskini artırır.

4. Patogenez

Bakteriler, ayak derisindeki kesik veya yarıklar yoluyla vücuda girer. Enfeksiyon, lokal dokularda iltihaplanmaya ve nekroza yol açar. Zamanla, enfeksiyon derinleşir ve kemikler dahil olmak üzere daha derin yapılara yayılabilir. Sonuç olarak, hayvan şiddetli acı ve topallık yaşar.

5. Klinik Bulgular

– Aniden başlayan topallık
– Enfekte bölgede kızarıklık, şişlik ve ağrı
– Ayak bölgesinde kötü koku
– İleri vakalarda tırnak kaybı
– Sık sık yatma ve hareket etmede isteksizlik
– Besin alımında azalma ve kilo kaybı

6. Ayırıcı Tanı

Ayak çürüklüğünü ayırt etmek için şap hastalığı, interdigital dermatitis, digital dermatit ve septik artrit gibi diğer topallık nedenleriyle karşılaştırmak gerekir. Belirgin kötü koku ve spesifik ayak lezyonları, ayak çürüklüğünün ayırıcı tanısını yapmada yardımcı olur.

7. Tanı

Tanı, klinik bulgular ve sürüdeki yaygınlık ile konur. Enfekte materyalin mikrobiyolojik kültürü ile Dichelobacter nodosus‘un izole edilmesi, tanıyı doğrular. Laboratuvar testleri ve gerekirse radyografik görüntüleme, enfeksiyonun yayılımını değerlendirmede kullanılır.

8. Tedavi

Tedavi genellikle topikal ve sistemik antibiyotiklerle gerçekleştirilir. Penicillin ve streptomisin gibi antibiyotikler kullanılır. Ayak banyo solüsyonları ile enfekte alanların temizlenmesi ve gerekirse çekirdek oluşmuş tırnakların cerrahi müdahale ile alınması önerilir. İltihabı kontrol altına almak için nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir.

9. Korunma

– Aşılama: Dichelobacter nodosus‘a karşı aşı kullanımı, sürü genelinde profilaksi için etkilidir.
– Sürü Yönetimi: Sık veteriner kontrolü, ayak kesimi ve temiz tutulması esastır.
– Biyogüvenlik: Sürüye yeni hayvanların katılmadan önce karantina süresine tabi tutulması önemlidir.
– Çevresel Yönetim: Meraların iyi drenajı ve kuru koşullar sağlanması gereklidir.

10. Prognosis

Uygun tedavi ile hastalık genellikle iyi bir prognoza sahiptir. Bununla birlikte, erken müdahale edilmezse, üretim kayıpları ve ekonomik zararlar yaşanabilir. Kronik vakalarda kalıcı topallık görülebilir.

Sonuç: Ayak çürüklüğü, uygun yönetim ve tedavi ile kontrol altına alınabilir. Erken teşhis ve önleyici tedbirler, sürü sağlığını korumada kritik öneme sahiptir.