• 1. Tanım
• 2. Etiyoloji
• Primer Etkenler
• Sekonder Etkenler
• 3. Epidemiyoloji
• 4. Patogenez
• 5. Klinik Bulgular
• Akut Forma Özgü Belirtiler
• Kronik Forma Özgü Belirtiler
• 6. Ayırıcı Tanı
• 7. Tanı
• 8. Tedavi
• 9. Korunma
• 10. Prognosis
• Sonuç

Abomasum LDA: Mide Yer Değişiminin Belirtileri ve Tedavisi

1. Tanım

Abomasum LDA, büyükbaş hayvanlarda sık görülen bir gastrointestinal bozukluktur. Bu hastalık, midenin anatomik yerinden kayarak sola ya da sağa doğru yer değiştirmesi durumudur. Abomasum LDA, sindirim sistemi üzerinde ciddi etkiler yaratır ve hayvanın genel sağlık durumunu olumsuz etkiler. Mide yer değişimi, iştahsızlık ve süt veriminde düşüşe neden olabilir.

2. Etiyoloji

Primer Etkenler

– Beslenme Hataları: Yüksek konsantre rasyonlar ve yetersiz lif tüketimi.
– Yetersiz Hareket: Kapalı ve dar alanlarda tutulma.

Sekonder Etkenler

– Çevresel Faktörler: Ani diyet değişiklikleri.
– Hormonal Değişiklikler: Buzağılama sonrası hormonal dalgalanmalar.

3. Epidemiyoloji

Abomasum LDA, daha çok sağmal ineklerde ve özellikle doğum sonrası dönemde yaygındır. Holstein gibi yüksek süt verimine sahip ırklar, bu hastalığa daha duyarlıdır. İlk doğumunu yapan ineklerde daha sık gözlenir. Mevsimsel değişikliklerle bağlantılı olarak, kış sonu ve ilkbahar başı bu hastalık için kritik dönemlerdir.

4. Patogenez

Mide yer değişimi, abomasumun gaz birikimi nedeniyle şişmesi ve yerçekimi etkisiyle yer değiştirmesi sonucu oluşur. Bu durum, sindirim sisteminde basınca ve dolayısıyla metabolik asit-baz dengesizliğine yol açar. Zamanla kan akışı kısıtlanır ve dokular zarar görerek klinik belirtiler oluşturur.

5. Klinik Bulgular

– İştahsızlık
– Azalmış süt verimi
– Karın bölgesinde ağrı
– Ruminasyonun azalması
– Gaz birikimine bağlı sesler
– Zayıflık ve halsizlik

Akut Forma Özgü Belirtiler

– Ani iştahsızlık ve aşırı halsizlik

Kronik Forma Özgü Belirtiler

– Süregelen kilo kaybı ve yavaş ilerleyen genel durum bozukluğu

6. Ayırıcı Tanı

– Rumen Timpani: Gaz birikimi nedeni ile şişkinlik gözlenebilir.
– Sindirim Bozuklukları: İştahsızlık ve azalan süt verimi görülebilir.

Abomasum LDA, yukarıdaki belirtilerin yanı sıra spesifik olarak karın seslerinde duyulan değişimle ayırt edilebilir.

7. Tanı

Klinik muayene sırasında palpasyon ve oskültasyon yapılır. Sol taraf oskültasyonunda metalik bir ses duyulur. Kesin tanı için ultrasonografi ve röntgen gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Laboratuvar testlerinde ketozis ve elektrolit dengesizlikleri saptanabilir.

8. Tedavi

– Cerrahi Müdahale: Abomasumun anatomik yerine iade edilmesi için gerekli olabilir.
– Farmakolojik Tedavi: Antibiyotikler ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
– Sıvı Tedavisi: Elektrolit dengesini sağlamak için önemlidir.
– Diyet Düzenlemeleri: Yüksek lif içeren diyetlerle desteklenir.

9. Korunma

– Beslenme Yönetimi: Yüksek lifli ve dengeli rasyonlar verilmelidir.
– Sürü Yönetimi: Stresten kaçınılmalı ve yeterli hareket sağlanmalıdır.
– Biyogüvenlik Önlemleri: Çevresel stres faktörleri en aza indirilmelidir.
– Aşılama: Genel sağlık durumunu koruyucu önlemler destekleyici olabilir.

10. Prognosis

Abomasum LDA’nın tedavisi ardından iyileşme oranı yüksektir, ancak tedavi edilmezse ciddi verim kayıplarına ve hayvanın ölümüne neden olabilir. Ekonomik kayıplar, tedavi maliyetleri ve süt veriminde düşüşlerle ilişkilidir.

Sonuç

Abomasum LDA, yüksek süt verimli ineklerde sık görülen ve zamanında müdahale edilmediğinde ciddi ekonomik kayıplara neden olan bir durumdur. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile başarı sağlanabilir. Koruma stratejileri sayesinde hastalığın ortaya çıkma riski azaltılabilir.